Thông báo chung của 3 nước cho biết các sáng kiến chung sẽ thúc đẩy nỗ lực hiện có nhằm tăng cường hợp tác trong nhiều lĩnh vực mà họ đã nhất trí khi thành lập hiệp ước phòng thủ mới vào tháng 9 năm ngoái. Cụ thể, AUKUS sẽ hợp tác 3 bên mới về vũ khí siêu thanh, phản siêu thanh và năng lực tác chiến điện tử, một phần trong tiến trình quân sự hóa ngày càng tăng sau chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.
Thông cáo cho biết quy mô hợp tác có thể mở rộng cho những nước khác tham gia. Theo tờ Guardian, Trung Quốc đã thử nghiệm phiên bản vũ khí của riêng mình và các nhà lãnh đạo AUKUS muốn thành lập một mặt trận thống nhất chống lại Bắc Kinh và Moscow. Một quan chức Anh cho biết: “Khả năng của chúng tôi trong việc xác định mục tiêu của họ và chống lại mục tiêu đó sẽ là một phần quan trọng trong việc duy trì sự ổn định trên toàn thế giới”.
Tên lửa siêu thanh Kinzhal của Nga. Ảnh: EPA
Ông Stephen Lovegrove, cố vấn an ninh quốc gia Anh, cho biết thông báo trên của AUKUS đã chứng minh sự phát triển của liên minh an ninh 3 nước. Ông Lovegrove nói thêm: “Trong bối cảnh Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine, điều quan trọng hơn bao giờ hết là các đồng minh hợp tác cùng nhau để bảo vệ nền dân chủ, luật pháp quốc tế và sự tự do trên toàn thế giới”.
Tên lửa siêu thanh dù có hạt nhân hay không di chuyển với tốc độ tối thiểu gấp 5 lần tốc độ âm thanh, nhanh hơn tên lửa hành trình thông thường. Chúng được thiết kế để có thể điều khiển được về mặt lý thuyết cho phép chúng tránh các hệ thống phòng thủ tên lửa thông thường.
Hiện chưa rõ liệu chúng có bất kỳ tiện ích quân sự thực sự nào hay không nhưng các chuyên gia lo ngại sự phát triển của chúng đang góp phần thúc đẩy quá trình tái vũ trang quốc tế ngày càng sâu rộng để đối phó với cuộc khủng hoảng Ukraine.
Phản ứng trước động thái trên, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc Zhang Jun đã cảnh báo bước đi này có thể thúc đẩy một cuộc khủng hoảng tương tự xung đột Ukraine ở các khu vực khác trên thế giới.
Ông Zhang nói: “Bất kỳ ai không muốn chứng kiến cuộc khủng hoảng Ukraine nên hạn chế làm những việc có thể khiến các khu vực khác trên thế giới rơi vào cuộc khủng hoảng tương tự. Người Trung Quốc có câu “đừng áp đặt điều bạn không thích lên người khác””.