Nữ hoàng Elizabeth II đứng đầu Hoàng gia và nền quân chủ lập hiến ở Anh trong 70 năm, thời gian dài hơn tất cả những nữ hoàng hoặc vua Anh trước đó.
Quá trình đưa người phụ nữ này đến với ngôi báu mang tính lịch sử và số phận của Hoàng gia Anh bởi đó là cuộc khủng hoảng của nền quân chủ ở Anh. Năm 1936, vua Edward VIII từ bỏ ngôi vị – khi bị buộc phải lựa chọn giữa tiếp tục làm vua và kết hôn với người phụ nữ Mỹ đã ly hôn chồng Wallis Simpson – nhường ngôi cho em trai là Albert.
Albert lên ngôi, lấy hiệu là vua George VI. Sau cái chết bất ngờ của cha, Elizabeth kế vị ngai vàng ngày 6-2-1952.
Ra đi hôm 8-9 ở tuổi 96 và với 70 năm tại vị, Nữ hoàng Elizabeth II không chỉ là nhân chứng rất đặc biệt mà còn là một phần rất đặc biệt của lịch sử nước Anh. Thời gian tại vị của Nữ hoàng Elizabeth II là thời kỳ chuyển biến lịch sử sâu sắc nhất và sôi động nhất của nước Anh với sự tan rã của đế chế Anh và sự chuyển hóa nước Anh thành một xã hội hiện đại, đa văn hóa, đa sắc tộc.
Quản trị được cả 2 quá trình này, đồng thời bảo tồn được vai trò, ảnh hưởng của Hoàng gia Anh giữa những biến động ấy là thành quả trị vì quan trọng nhất của Nữ hoàng Elizabeth II.
Nữ hoàng Elizabeth II và các thành viên Hoàng gia tại buổi lễ đánh dấu 70 năm trị vì của bà hôm 2-6-2022Ảnh: Reuters
Trong cuộc đời, đặc biệt trong thời gian tại vị, Nữ hoàng Elizabeth II cũng trải qua bi kịch và tai tiếng trong hoàng gia. Cuộc hôn nhân không mỹ mãn của Thái tử Charles với Công nương Diana, cái chết bi thảm của Công nương Diana, việc Thái tử Charles kết hôn với Camila, mối quan hệ không được êm đẹp giữa đứa cháu nội Harry với hoàng gia, vụ bê bối liên quan đến người con trai Andrew và cái chết của người chồng sau 75 năm hôn nhân gắn bó.
Nữ hoàng Elizabeth II cho biết có ấn tượng rất tốt đẹp về đất nước và con người Việt Nam thông qua những chuyến đi Việt Nam của một số thành viên Hoàng gia Anh.
Nữ hoàng Elizabeth II không can dự vào việc hành pháp nhưng đóng góp rất quan trọng vào thúc đẩy quan hệ hợp tác của nước Anh với thế giới bên ngoài.
Sự tồn tại và tương lai của Hoàng gia Anh không phải không hề bị đe dọa. Chính trường nước Anh nhiều lần hỗn loạn và nội bộ xã hội Anh cũng không hiếm lần căng thẳng. Người phụ nữ này đã chèo lái để nền quân chủ lập hiến trên đảo quốc tiếp tục tồn tại và hoạt động, để Hoàng gia Anh vẫn được cả trong lẫn ngoài nước coi trọng và tin cậy, để Khối Thịnh vượng chung tuy lỏng lẻo hơn nhưng vẫn là vùng ảnh hưởng truyền thống của nước Anh trên thế giới.
Thời Nữ hoàng Elizabeth II trị vì, nước Anh trải qua 15 thời thủ tướng. Nữ hoàng Elizabeth II công du đến hơn 100 quốc gia trên thế giới và gặp gỡ rất nhiều nguyên thủ quốc gia khác. Bà là hình ảnh đại diện đặc trưng nhất cho nước Anh ở thế giới bên ngoài và đóng góp rất to lớn, quyết định vào việc gây dựng, nâng cao ảnh hưởng, uy tín và vị thế quốc tế cho nước Anh.
Vua Charles III sẽ gặp rất nhiều khó khăn và thách thức khi kế thừa và tiếp nối di sản của người mẹ dù đã có thời gian rất dài để chuẩn bị cho việc kế nhiệm. Nhận thức đúng đắn về nước Anh và thế giới, về tiềm năng và sứ mệnh lịch sử của Hoàng gia Anh là rất quyết định nhưng tính cách cá nhân và phong cách cầm quyền riêng của người kế nhiệm có tầm quan trọng quyết định không kém đối với tương lai của Hoàng gia Anh và nền quân chủ lập hiến trên đảo quốc.
Việt Nam chia buồn
Được tin Nữ hoàng Anh Elizabeth II qua đời, ngày 9-9, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã gửi điện chia buồn đến Nhà vua Charles III, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gửi điện chia buồn đến Thủ tướng Anh Elizabeth Truss, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã gửi điện chia buồn đến Chủ tịch Thượng viện Anh John McFall và Chủ tịch Hạ viện Anh Lindsay Hoyle. Trong điện, lãnh đạo cấp cao Việt Nam bày tỏ trân trọng tình cảm tốt đẹp và sự ủng hộ quý báu của Nữ hoàng trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam – Anh.
Cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã gửi điện chia buồn đến Bộ trưởng Ngoại giao và Phát triển Anh James Cleverly.
D.Ngọc
Quốc tang 10 ngày
Vương quốc Anh công bố Quốc tang 10 ngày để tiễn biệt Nữ hoàng Elizabeth II. Trong ngày 10-9, linh cữu Nữ hoàng Elizabeth II được chuyển đến khu dân cư Holyrood, nơi ở của bà ở TP Edinburgh – Scotland. Một ngày sau đó, một buổi lễ sẽ được tổ chức tại nhà thờ St. Giles của Edinburgh với sự tham dự của các thành viên Hoàng gia.
Ngày 12-9, linh cữu Nữ hoàng Elizabeth II sẽ được đưa lên tàu Hoàng gia để trở về London. Trong khi đó, tân Vương Charles III và vương hậu sẽ nghe thông điệp chia buồn tại Điện Westminster. Sau khi trở về London ngày 13-9, thi hài Nữ hoàng Elizabeth II sẽ được đưa đến Điện Buckingham trước khi được đưa đến Điện Westminster. Theo sau một nghi lễ ngắn gọn, linh cữu Nữ hoàng Elizabeth II sẽ được đặt bên trong Hội trường Westminster trong 5 ngày để người dân đến viếng.
Ngày 15-9, ngày thứ 7 của quốc tang, lãnh đạo thế giới bắt đầu đến viếng tại Điện Westminster. Nữ hoàng Elizabeth II sẽ được đưa tiễn chính thức tại tu viện Westminster ngày 17-9 với sự tham gia của các thành viên Hoàng gia, giới chức Anh cùng các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới. Sau khi lễ thăm viếng kết thúc, linh cữu Nữ hoàng Elizabeth II sẽ được đến nơi an nghỉ cuối cùng tại lâu đài Windsor vào trưa cùng ngày.
Cao Lực
Người dân tập trung bên ngoài Điện Buckingham tại London sau khi Nữ hoàng Elizabeth II băng hà hôm 8-9Ảnh: Reuters
Những cột mốc quan trọng trong cuộc đời Nữ hoàng Elizabeth II
– Ngày 21-4-1926: Elizabeth ra đời tại số 17 phố Bruton, London.
– Ngày 20-11-1947: Công chúa Elizabeth, 21 tuổi, kết hôn với trung úy Hải quân Hoàng gia Anh Philip Mountbatten, 26 tuổi. Cả hai có 4 người con: Thái tử Charles (SN 1948), Công chúa Anne (SN 1950), Hoàng tử Andrew (SN 1960) và Hoàng tử Edward (SN 1964).
– Tháng 2-1952: Công chúa Elizabeth và chồng có chuyến công du châu Phi và châu Á thay cho cha – vua George VI. Thông tin nhà vua băng hà được công bố khi bà ở Kenya ngày 6-2.
– Ngày 6-2-1952: Elizabeth trở thành nữ hoàng ở tuổi 25.
– Ngày 2-6-1953: Elizabeth chính thức đăng quang trong buổi lễ tại tu viện Westminster.
– Ngày 24-11-1953: Nữ hoàng bắt đầu chuyến công du đầu tiên đến các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung.
– Năm 1991: Nữ hoàng công du Mỹ và trở thành thành viên Hoàng gia Anh đầu tiên phát biểu trước Quốc hội Mỹ.
– Tháng 6-2014: Nữ hoàng bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước cuối cùng của mình tới Đức.
– Ngày 9-9-2014: Nữ hoàng trở thành người trị vì lâu nhất của Anh, vượt qua Nữ hoàng Victoria.
– Ngày 21-4-2016: Nữ hoàng kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90.
– Ngày 9-4-2021: Hoàng thân Philip – chồng của nữ hoàng – qua đời ở tuổi 99, tại lâu đài Windsor.
-Ngày 2-6-2022: Nữ hoàng đánh dấu năm thứ 70 trị vì.
– Ngày 8-9-2022: Nữ hoàng băng hà ở tuổi 96, tại lâu đài Balmoral.
Xuân Mai