Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã tới TP Sochi – Nga hôm 14-9 để hội đàm trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm tìm kiếm sự đảm bảo ủng hộ của Moscow sau nhiều tuần biểu tình trong nước.
Hàng chục ngàn người biểu tình đã xuống đường vào mỗi cuối tuần kể từ khi ông Lukashenko tuyên bố giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống hôm 9-8. Họ yêu cầu tổ chức cuộc bầu cử mới, còn phe đối lập cáo buộc ông Lukashenko gian lận.
Bà Maria Kolesnikova, 1 trong 3 nữ chính trị gia phản đối ông Lukashenko, đã bị giam giữ tại biên giới Belarus hồi tuần trước.
Trong bài phát biểu trên truyền hình hôm 14-9, ông Lukashenko nói rằng “các sự kiện gần đây cho thấy Belarus cần phải ở gần người anh lớn của mình và hợp tác chặt chẽ hơn trong mọi vấn đề, bao gồm cả kinh tế”.
Hai nhà lãnh đạo Nga và Belarus gặp nhau hôm 14-9. Ảnh: Reuters
Tại cuộc gặp với người đồng cấp Belarus, ông Putin nhắc lại rằng Nga đồng ý cho Belarus vay 1,5 tỉ USD. Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về cuộc tập trận quân sự chung “Slav Brotherhood” bắt đầu tại Belarus tuần này.
Trước cuộc gặp, các nhà phân tích cho rằng nó sẽ dẫn đến một thỏa thuận giúp ông Lukashenko tại vị, ít nhất là như hiện tại. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ thỏa thuận sẽ dẫn đến sự chuyển giao quyền lực do Nga làm trung gian hay sự hỗ trợ toàn diện hơn cho ông Lukashenko.
“Đối với Nga, những mối quan tâm chính vẫn giống như trước khủng hoảng: Không để mất Belarus vào tay phương Tây, không để xảy ra tình trạng bất ổn hoặc khó lường ở quốc gia láng giềng và không để người dân Belarus tạo ra áp lực buộc thay đổi lãnh đạo” – ông Keir Giles, chuyên gia tư vấn cấp cao về Chương trình Nga và Á-Âu tại Viện chính sách Chatham House (Anh), cho biết.
Ông Giles nói thêm ông Putin có một số lựa chọn để ngăn chặn nhữn điều này xảy ra, bao gồm “hỗ trợ bí mật hoặc công khai cho ông Lukashenko hoặc trong trường hợp xấu nhất là kiểm soát quá trình chuyển giao quyền lực, để cho một người ít cứng rắn với Moscow lên nắm quyền”.
Dù Tổng thống Putin rất kín tiếng về suy tính của mình song ông Lukashenko cũng khá thông thuộc người láng giềng. Hơn nữa, theo đài CNN, ông chủ Điện Kremlin cơ bản không hứng thú với việc thay đổi chế độ.
Cả hai nhà lãnh đạo có thể đạt được một thỏa thuận tạm thời. Trong khi ông Putin thừa nhận ông Lukashenko là lựa chọn ít rủi ro nhất của mình hiện tại thì ông Lukashenko làm những gì cần thiết để duy trì quyền kiểm soát đất nước.
Theo đài CNN, quan hệ giữa ông Lukashenko và ông Putin gặp ít nhiều trục trặc trong 2 thập kỷ qua vì nhiều lý do.
Vào những năm 2000, ông Lukashenko cố gắng tách mình khỏi Nga nhằm thể hiện hình ảnh mạnh mẽ hơn.
Họ cũng tranh cãi về giá khí đốt khi ông Lukashenko liên tục phàn nàn về mức giá cao mà Nga đưa ra trong những năm gần đây. Ông Putin khẳng định chính phủ của ông sẽ không đưa ra bất kỳ khoản chiết khấu nào trừ khi Belarus đồng ý tăng cường liên minh sâu rộng với Nga, điều mà người dân Belarus không hưởng ứng.