Trong bài phát biểu trước thềm sự kiện Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) hôm 17-9, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thúc giục lãnh đạo các nước “tuyệt đối chống lại các thế lực bên ngoài can thiệp vào khu vực của chúng ta vì bất kỳ lý do gì, giữ vững tương lai phát triển và tiến bộ của chúng ta trong tay chính chúng ta”.
Lời kêu gọi của ông Tập được đưa ra sau khi Mỹ, Anh, Úc thiết lập quan hệ đối tác an ninh, quốc phòng và Úc quyết định mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ. Tờ Thời báo Hoàn cầu cho rằng Canberra “ngây thơ” khi tài trợ cho “canh bạc chiến tranh lạnh của Mỹ”.
Tuy nhiên, Thủ tướng Úc Scott Morrison đáp trả rằng Trung Quốc cũng có “chương trình đóng tàu ngầm hạt nhân rất quan trọng”.
“Họ có mọi quyền quyết định đối với các thỏa thuận quốc phòng vì lợi ích quốc gia nên dĩ nhiên Úc và các nước khác cũng thế” – ông Morrison nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Úc Peter Dutton và Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin sau cuộc họp tại Washington hôm 16-9. Ảnh: Reuters
Trong một loạt cuộc phỏng vấn với truyền thông, ông Morrison nói chính phủ Úc đang phản ứng với những động thái thay đổi ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi lãnh thổ ngày càng bị tranh chấp và sự cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Theo lời ông Morrison, Úc biết rõ về khả năng tàu ngầm hạt nhân và sự đầu tư quốc phòng ngày càng cao của Trung Quốc.
“Chúng tôi quan tâm đến việc vùng biển quốc tế luôn là vùng biển quốc tế, bầu trời quốc tế là bầu trời quốc tế và các nguyên tắc pháp quyền được áp dụng như nhau ở tất cả những nơi này” – thủ tướng Úc tuyên bố. Úc muốn đảm bảo rằng không có “nơi cấm qua lại” trong các khu vực áp dụng luật pháp quốc tế.
Quyết định của Úc cũng chọc giận Pháp vì khiến nước này mất đi thỏa thuận bán tàu ngầm. Tuy nhiên, nguyên nhân chính dẫn tới sự liên minh của Úc, Anh, Mỹ là sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Bắc Kinh còn áp dụng các lệnh trừng phạt thương mại cứng rắn với một loạt sản phẩm của Úc vì Canberra phản đối Trung Quốc đầu tư vào các lĩnh vực nhạy cảm tại nước mình và yêu cầu điều tra độc lập nguồn gốc đại dịch Covid-19.